Grlić materice ili cerviks (latinski) je dužine oko 3 cm i predstavlja donji deo materice oko koga se pripaja vagina. Spoljašnji deo grlića koji prominira u vagini je prekriven pločasto slojevitim epitelom, a unutar samog grlića je cervikalni kanal koji povezuje vaginu i materičnu šupljinu i prekriven je cilindričnim epitelom. Mesto susreta ova dva epitela pločasto slojevitog epitela sa spoljašnjeg dela grlića i cilindričnog epitela iz cervikalnog kanala zove se skvamo-kolumna granica ili skraćeno SCJ.
Skvamo-kolumna granica u detinjstvu i klimaksu se kod žena povlači ka unutrašnjosti cervikalnog kanala, i nije uvek dostupna vizuelizaciji kolposkopom, dok je kod žene u reproduktivnom periodu manje ili više na površini grlića materice i može se vizuelizovati kolposkopskim pregledom. Ovo mesto dodira dva epitela je značajno jer upravo na njemu može doći do pojave atipičnih tj. sumnjivih promena koje pratimo putem kolposkopije i PAPA testa.
Šta je u stvari ranica na grliću materice?
Pojava cilindričnog epitela iz kanala grlića meterice na površini grlića materice daj kolposkopsku sliku Ektopije ili u narodu poznate kao "ranice" na grliću materice. Ta "ranica" u stvari predstavlja cilindričan epitel koji nije na svom mestu u kanalu grlića materice, već na njegovoj površini. Ovaj cilindričan epitel je mnogo osetljiviji od pločasto slojevitog epitela koji se normalno nalazi na površini grlića pa zato kada se nađe na površini grlića pod uticaje spoljašnjih faktora kao što su infekcije (načešće Humanim papiloma virusima), smanjene odbrambene sposobnosti organizma, hemijski faktori i dr . može da se promeni i da atipične kolposkopske slike.
Upravo zbog ovih procesa koji se stalno odvijaju na površini grlića materice, neophodni su redovni kolposkopski i PAPA pregledi da bi se eventualne atipične promene na vreme otkrile kada mogu da se reše jednostavnim intervencijama.